Bóng đá hiện đại ngày nay ngày càng phát triển với nhiều chiến thuật và đội hình đa dạng khác nhau. Một đội bóng sử dụng chiến thuật và con người phù hợp sẽ có khả năng giành chiến thắng rất cao. Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp các chiến thuật bóng đá nổi tiếng và phổ biến trên thế giới để bạn tham khảo, cùng Bong Dalo theo dõi ngay nhé.
1. Chiến thuật bóng đá là gì?
Chiến thuật bóng đá chính là khái niệm dùng để chỉ cách phân bố, tổ chức hay cách liên kết các cầu thủ khi thi đấu trên sân, bao gồm cả thủ môn, một chiến thuật sẽ thể hiện rõ lối chơi của đội bóng dựa trên điểm mạnh, điểm yếu và nền tảng kỹ thuật của từng cầu thủ, chính vì thế mà chiến thuật trong bóng đá cực kỳ đa dạng và luôn luôn biến đổi một cách linh hoạt không ngừng.
Trên lý thuyết thì chiến thuật trong bóng đá thường không quá phức tạp và có phần đơn giản, tuy nhiên khi áp dụng một chiến thuật cụ thể vào trong trận đấu thực tế lại vô cùng khác biệt. Lý do là bởi chiến thuật của huấn luyện viên sẽ còn phải tùy thuộc vào khả năng cũng như trình độ chuyên môn của mỗi cầu thủ trên sân.
2. Phân loại chiến thuật cơ bản
Chiến thuật bóng đá hiện nay rất đa dạng với nhiều loại biến thể khác nhau. Tuy nhiên hầu hết các chiến thuật này đều được xây dựng dựa trên hai loại chiến thuật cơ bản đó là chiến thuật tấn công và chiến thuật phòng ngự. Cụ thể:
2.1 Chiến thuật bóng đá tấn công
Chiến thuật tấn công chính là loại chiến thuật mà các cầu thủ sẽ triển khai linh hoạt những pha lên bóng nhằm mục đích đưa bóng vào khung thành của đối phương nhanh nhất. Bóng đá hiện nay ngày càng mang tính thực dụng, tổ chức đội hình và tính chiến thuật được đề cao thì việc sáng tạo ra những phương án tấn công đa dạng khác nhau sẽ giúp đội bóng có lợi thế cực kỳ lớn.
Có đội bóng sẽ lựa chọn cách tấn công trung lộ, cũng có một số đội bóng lựa chọn cách tấn công ở hai hành lang cánh, hai biên…Việc tấn công theo cách nào còn tùy thuộc vào mỗi tình huống lên bóng. Một đội bóng có thể kết hợp một cách nhuần nhuyễn chiến thuật tấn công sẽ đạt được kết quả cao.
2.2 Chiến thuật phòng thủ
Chiến thuật bóng đá phòng thủ là loại chiến thuật được sử dụng khi đội bóng phải chống đỡ các tình huống tấn công của đối phương, chiến thuật phòng thủ sẽ có nhiệm vụ vô hiệu hóa và bẻ gãy những đường bóng nguy hiểm và có khả năng uy hiếp khung thành của đội.
Chiến thuật phòng ngự thường sẽ có 2 tình huống như sau:
- Tình huống 1: đội bóng chủ động tổ chức hàng phòng ngự khi nắm được cách tấn công của đối phương gọi là phòng ngự chủ động.
- Tình huống 2: đội bóng luôn trong trạng thái bị động khi chống đỡ các pha tấn công khó lường của đối phương gọi là phòng ngự bị động.
3. Tổng hợp 6 chiến thuật trong bóng đá nổi tiếng nhất
Dưới đây sẽ là tổng hợp 6 loại chiến thuật trong bóng đá nổi tiếng và hiệu quả nhất trong thế giới bóng đá:
3.1 Tiki taka
Trong tiếng Tây Ban Nha Tiki Taka có nghĩa là “chuyền và chạy”. Đây cũng chính là cách thức mà chiến thuật Tiki taka vận hành đó là chạy và chuyền để luân chuyển trái bóng một cách liên tục.
Chiến thuật Tiki Taka được xây dựng dựa trên đội hình 4-3-3 và tùy thuộc vào diễn biến trận đấu mà có thể biến đổi thành 4-1-2-3 hoặc 3-4-3. Điều quan trọng nhất trong chiến thuật Tiki taka đó chính là sự kết hợp nhịp nhàng của các cầu thủ.
Người đầu tiên sử dụng chiến thuật Tiki Taka là huấn luyện viên người Tây Ban Nha Luis Aragones. Tuy nhiên chiến thuật này chỉ thực sự trở nên đỉnh cao khi huấn luyện viên Pep Guardiola sử dụng với câu lạc bộ Barcelona, qua đó giúp câu lạc bộ này giành được kỷ lục với cú ăn 6 vĩ đại cùng vô số các danh hiệu lớn nhỏ khác.
3.2 Pressing
Pressing là chiến thuật bóng đá mà đội bóng sẽ liên tục tạo sức ép lên đối thủ nhằm đoạt lại trái bóng hoặc khiến cho đối thủ mắc sai lầm. Chiến thuật này có thể được thực hiện bằng cách một hay nhiều cầu thủ trong đội áp sát đối phương tại một vùng cụ thể hay toàn bộ sân. Pressing có thể giúp cho đội bóng đoạt bóng, kiểm soát bóng và tạo ra những cơ hội tấn công cực kỳ hiệu quả.
Hansi Flick là huấn luyện viên đã tạo ấn tượng rõ nét với phong cách pressing khi giúp cho câu lạc bộ Bayern Munich trở nên bất bại trong thời gian ngắn. Dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên người Đức, câu lạc bộ Bayern Munich đã giành tới 5 danh hiệu khác nhau bao gồm Bundesliga, cúp quốc gia Đức, siêu cúp Đức, Champions League và Siêu cúp châu Âu.
3.3 Catenaccio
Catenaccio là một chiến thuật phòng ngự chặt chẽ trong bóng đá. Nguyên tắc hoạt động của chiến thuật này đó chính là tối ưu nhất khả năng phòng ngự bằng cách chơi 1 kèm 1, khóa chặt tất cả các cầu thủ đối phương và chờ cơ hội để phản công ngược trở lại.
Với chiến thuật Catenaccio sẽ giúp cho khung thành của đội bóng an toàn trước các đợt tấn công từ đối thủ. Sơ đồ chiến thuật của Catenaccio thường được huấn luyện viên áp dụng đó là 4-5-1, 1-3-3-3, 1-4-4-1 hay thậm chí là cả 1-4-3-2.
Khi nhắc tới chiến thuật Catenaccio, người hâm mộ sẽ nhớ ngay đến đặc sản của bóng đá Italia với thành tích của huấn luyện viên Helenio Herrera khi dẫn dắt câu lạc bộ Inter Milan thống trị giải bóng đá Italia những năm 1960.
3.4 Chiến thuật bóng đá tổng lực
Chiến thuật bóng đá tổng lực là loại chiến thuật trong đó tất cả các cầu thủ trên sân đều có thể đảm nhận nhiệm vụ của bất cứ cầu thủ nào khác. Một đội bóng khi áp dụng bóng đá tổng lực sẽ có số lượng cầu thủ tham gia tấn công nhiều hơn (các hậu vệ cũng có thể tham gia tấn công), số lượng cầu thủ tham gia phòng ngự cũng sẽ nhiều hơn (các tiền đạo cũng có thể tham gia phòng ngự), chính vì thế sẽ mang lại hiệu quả cao.
Chiến thuật này được phát minh bởi huấn luyện viên người Hà Lan là Rinus Michels vào những năm 1960 khi ông đang là huấn luyện viên trưởng của đội tuyển bóng đá quốc gia Hà Lan và câu lạc bộ Ajax Amsterdam mang lại những thành công vang dội. Johan Cruyff cũng là người góp công lớn trong việc phát triển chiến thuật bóng đá này.
3.5 Gegenpressing
Gegenpressing là loại chiến thuật tấn công tổng lực vào đối thủ. Ngay cả khi trong phần sân của đối phương, các cầu thủ cũng sẽ dùng mọi cách để có thể đoạt lại trái bóng một cách nhanh nhất sau đó triển khai tấn công. Đây là một chiến thuật khiến cho các cầu thủ bị hao tốn thể lực, tuy nhiên khi áp dụng thành công thì sẽ mang lại hiệu quả cực kỳ cao.
Nhắc tới chiến thuật Gegenpressing người ta sẽ nghĩ ngay đến Jurgen Klopp. Vị huấn luyện viên người Đức đã rất thành công khi áp dụng chiến thuật này cho các đội bóng mà ông dẫn dắt. Mainz 05 là câu lạc bộ đầu tiên và sau đó đến Borussia Dortmund đã giúp cho chiến thuật Gegenpressing trở nên hoàn hảo và tạo nên tên tuổi cho huấn luyện viên Jurgen Klopp.
Sau những thành công với Borussia Dortmund thì Gegenpressing còn nổi tiếng hơn nữa khi chiến thuật này đã giúp cho Liverpool trở thành một trong những đội bóng mạnh nhất thời điểm hiện tại.
3.6 Taca Dada
Taca dada là tên gọi của một loại chiến thuật bóng đá thiên về tấn công biên. Với chiến thuật này thì bóng sau khi được triển khai sẽ ngay lập tức được luân chuyển sang 2 biên, từ đó tận dụng tốc độ và kỹ thuật của các cầu thủ chạy cánh để tung ra những quả tạt vào khu vực vòng cấm nơi có những tiền đạo sẵn sàng tranh chấp để nhận bóng và ghi bàn.
Trong bóng đá hiện đại ngày nay, Taca Dada không còn nhiều đất diễn nhưng không vì thế mà mất đi tính hiệu quả. Chiến thuật này có thể thấy rõ nhất tại câu lạc bộ Manchester City và Liverpool, nơi có những cầu thủ hàng đầu thế giới như là Kevin De Bruyne và Trent Alexander – Arnold với khả năng tạt bóng cực kỳ chính xác.
4. Những HLV nổi tiếng tự tạo ra chiến thuật của riêng mình
Dưới đây là những huấn luyện viên nổi tiếng trong lịch sử bóng đá thế giới khi tự tạo ra phong cách cho riêng mình.
4.1 Herbert Chapman (1878 – 1934)
Herbert Chapman chính là người đi tiên phong trong bóng đá hiện đại. Huấn luyện viên này đã để lại dấu ấn rõ nét trong nền bóng đá thế giới khi giúp câu lạc bộ Arsenal thống trị giải bóng đá nước Anh những năm 1930.
Ông chính là người đã tại ra đội hình WM và khiến đội hình này trở nên phổ biến suốt hơn 20 năm. Herbert Chapman còn được coi là chả đẻ của hậu vệ bóng đá hiện đại ngày nay.
4.2 Gusztáv Sebes (1906 – 1986)
Gusztáv Sebes chính là người đã tạo ra cuộc cách mạng bóng đá đầu tiên trong lịch sử khi huấn luyện đội tuyển quốc gia Hungary với sơ đồ 3-3-4 đã đạt được những thành tích cực kỳ nổi bật. Ngoài trận thua trước đội tuyển bóng đá Tây Đức trong trận chung kết World Cup năm 1954 thì trong quãng thời gian từ 4/6/1950 cho đến 18/2/1956, đội tuyển Hungary đã có tới 43 trận thắng cùng 7 trận hòa.
4.3 Helenio Herrera (1910 – 1997)
Huấn luyện viên Helenio Herrera đã xây dựng nên cho mình một kỷ nguyên đáng ngưỡng mộ. Ông dẫn dắt Atletico Madrid những năm 1950 và đã giúp câu lạc bộ này 2 lần vô địch La Liga. Vào cuối những năm 1950 vị huấn luyện viên này dẫn dắt câu lạc bộ Barcelona vào một giai đoạn huy hoàng với 2 chiếc cúp vô địch quốc gia và 2 chiếc cúp Expo Cup.
4.4 Nereo Rocco (1912 – 1979)
Nereo Rocco chính là huấn luyện viên cha đẻ của chiến thuật trong bóng đá cực kỳ nổi tiếng là phòng thủ dây chuyền. Vào năm 1947, vị huấn luyện viên này áp dụng phương pháp phòng thủ dây chuyền lần đầu tiên với câu lạc bộ bóng đá Tristana và giúp đội bóng này bất ngờ giành được ngôi vị Á quân.
4.5 Rinus Michels (1928 – 2005)
Rinus Michels chính là người đã phát minh ra chiến thuật bóng đá tấn công và phòng thủ toàn diện trong bóng đá hiện đại. Dấu ấn của ông thể hiện rõ nét ở các chiến thuật tấn công. Ngoài ra ông cũng chính là người đã tạo nên cuộc cách mạng bóng đá thế giới lần thứ 3 trong lịch sử.
Qua bài viết trên đây chắc hẳn bạn đã rõ chiến thuật bóng đá là gì, 6 chiến thuật nổi tiếng cùng những vị huấn luyện viên bóng đá nổi tiếng tự tạo phong cách cho riêng mình, hy vọng những kiến thức bóng đá hữu ích của Bong Dalo sẽ giúp bạn thêm yêu thích môn thể thao vua hơn nữa, chúc các bạn vui vẻ.
